Ιμαρέτ - Γενική άποψη
Το Ιμαρέτ κτίστηκε μεταξύ 1817- 1821 αλλά πήρε την οριστική του μορφή στα μέσα του 19ού αιώνα. Το έργο κατασκευάστηκε χάρη στον Μεχμέτ Αλή (ή Μοχάμεντ Άλι), βαλή της Αιγύπτου (1805-1848), ο οποίος θέλησε με αυτό τον τρόπο να ευεργετήσει τη γενέτειρά του με ένα θρησκευτικό, εκπαιδευτικό και φιλανθρωπικό ίδρυμα. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά της πόλης και τα κτίσματά του καταλαμβάνουν έκταση 3.500 τ.μ. Το συγκρότημα των κτιρίων είναι ένα külliye, σύνθετο αρχιτεκτονικό συγκρότημα για την ισλαμική εκπαίδευση, ίσως το τελευταίο της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Παρείχε κοινωνικές και εκπαιδευτικές υπηρεσίες. Αποτελούνταν από δύο μεντρεσέδες, δυο μεστζίτ (χώρος προσευχής που τον χρησιμοποιούσαν και ως αίθουσα διδασκαλίας), μεκτέμπ (σχολείο πρώτης βαθμίδας για τα αγόρια), γραφεία διεύθυνσης, κελιά για τη φιλοξενία των μαθητών και ιμαρέτ (κουζίνα για σούπα). Η “κουζίνα” του ιδρύματος παρείχε δωρεάν φαγητό στους σπουδαστές, αλλά και στους απόρους της πόλης, αδιακρίτως θρησκεύματος. Καθημερινά μαγειρεύονταν σούπα ή πιλάφι με ένα είδος λεπτής πίτας, μια ή δυο φορές την εβδομάδα και με κρέας, ενώ τις Παρασκευές και τις γιορτές ρύζι με μέλι και κρόκο.
Οι αρχικοί φιλανθρωπικοί και μορφωτικοί στόχοι του ιδρύματος ατόνησαν με τον καιρό. Παρόλα αυτά συνέχισε μέχρι το 1902 να λειτουργεί ως Ιεροδιδασκαλείο και μέχρι το 1923 ως φιλανθρωπικό ίδρυμα. Η δωρεάν παροχή φαγητού συνεχίστηκε και μετά την προσάρτηση της περιοχής στο ελληνικό κράτος και σταμάτησε το 1923, όταν σε αυτό χρειάστηκε να στεγαστούν πρόσφυγες. Αρκετές φτωχές οικογένειες παρέμειναν εκεί επί δεκαετίες, πληρώνοντας ένα μικρό ενοίκιο στον εκάστοτε εκπρόσωπο του οργανισμού βακουφιών της Αιγύπτου.
Το 1967 διατάχθηκε η αποχώρηση των ενοίκων και το μνημείο σφραγίστηκε. Έτσι το Ιμαρέτ ερήμωσε και πέρασε σε φάση παρακμής. Με την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 1984 αναγνωρίστηκε ότι το Ιμαρέτ και “η οικία του Μεχμέτ Αλή” αποτελούν αιγυπτιακές ιδιοκτησίες και οι δύο χώρες συμφώνησαν να συνεργαστούν για τη διατήρηση και συντήρηση τους. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια ένας χώρος του Ιμαρέτ ήταν αναψυκτήριο και ταβέρνα και κάποιοι άλλοι χρησιμοποιούνταν ως αποθήκες γειτονικών καταστημάτων.
Το 2001 το μνημείο νοικιάστηκε από επιχειρηματία της Καβάλας, αναστηλώθηκε και μετατράπηκε σε ένα πολυτελή και καλαίσθητο χώρο φιλοξενίας, μια πρότυπη ξενοδοχειακή μονάδα που διατηρεί μοναδική την ατμόσφαιρα της εποχής του. Τα πιο γοητευτικά στοιχεία του Ιμαρέτ είναι οι τρεις εσωτερικές του αυλές και οι θολοσκεπές στοές, με τις ρυθμικά επαναλαμβανόμενες καμάρες και τα πολυάριθμα ανοίγματα που συνδέουν τους κλειστούς με τους ανοιχτούς χώρους.